Page 36 - Toucan_Modules_TR

tüketimi, enerji ve çevre kirliliği artar. Tüm bu olumsuz sonuçların ortak kaynağı, satış
hacimlerini artırarak kârı maksimize etmektir. Bununla birlikte, tüketici tercihlerinin arz
tarafının önemli bir uyarıcısı olduğu vurgulanmalıdır. Bu nedenle, pazarlama faaliyetleri ve
özellikle reklamcılık, sürdürülebilir tüketim taleplerinin gerçekleştirilmesinde önemli
araçlardır. Tüketici tutumlarını oluşturmaya yönelik çoğu pazarlama yönteminin, bir kişinin
bu gerçeğin farkına varmadan davranışını şekillendirmeye yol açan manipülasyonu
içerdiğini vurgulamak gerekir [7]. Bu nedenle, amacın toplumun refahı olduğu
sürdürülebilir kalkınma ilkeleri ışığında, kamuoyunun manipülasyona karşı dirençli hale
getirilmesine ve güvenilir ve bağımsız veri sağlayan araçların yaygınlaştırılmasına özel
önem verilmelidir.

2.2. Sürdürülebilir tüketimi şekillendirmek için bir veri kaynağı olarak çevresel
bilanço

Hem maddi hem de soyut ürünlerin yaratılması sırasında, üretilen mala bağlı
olarak çeşitli işlemler gerçekleştirilir. Tüketim mallarının üretildiği ana süreçlere, ana süreçle
az çok bağlantılı olan ve hep birlikte çevre üzerinde etkisi olan ek süreçler eşlik eder. Bu
süreçlerin karmaşıklığı, sayıları, türleri ve çevresel etkilerinin kapsamı üretilen ürünün türüne
olduğu kadar kullanılan teknolojiye de bağlıdır [8].

Çevresel tutumlar oluşturmak için, tüketicileri tüketimlerinin çevresel etkileri
konusunda bilinçlendirmek esastır. Diğer bir temel unsur ise, tüketilen ürünlerin yaşam
döngüleri boyunca çevresel etkilerinin sağlam bir şekilde bilinmesidir. Doğru çevre
koruma arayışı halk algısında kalıcı birçok yanlış görüşe yol açtığından, güvenilir bilgi
sağlayan nesnel araçlara ihtiyaç bulunmaktadır. Böyle bir araç ekolojik bilançodur (Eko
denge).

Ekolojik bir bilanço, ürünler ve grupları, süreçler veya bileşenleri, teknolojiler,
sistemler ve işletim algoritmaları gibi çeşitli nesnelerin yanı sıra tüm şirketlerin kapsamlı bir
ekolojik değerlendirmesine olanak tanır. Eko denge, belirli bir dengeleme biriminin (sistem,
tesis, süreç vb.) girdisinin çıktısıyla bu birimin çevresel etkisini kapsayan niceliksel ve
niteliksel bir karşılaştırmasına izin verir. Dengeleme süreci, girdi öğeleri olan malzemeler,
enerji, su, mineraller, kimyasallar vb. ile çıktı öğeleri olan ürünler, atıklar, kirlilik ve kayıplar
ile karşılaştırır. Çevresel bir bilançonun sonuçları, bir ürünün tüm yaşam döngüsü boyunca
("beşikten mezara") olumsuz çevresel etkilerinin toplamının objektif bir niceliksel ve
niteliksel değerlendirmesini sağlar. Çevresel bilanço, karşılaştırılabilir işlevlere sahip
malzemelerin veya ürünlerin sözde çevresel profillerini oluşturmayı mümkün kılar. Bu
verilerle, daha az olumsuz çevresel etkiye sahip ürünleri, süreçleri, ekipmanları, teknolojileri
seçmek mümkündür. Sürdürülebilir tüketimi gerçekleştirmek için gerekli farkındalığı
oluşturmak için Eko dengenin sonuçları geniş bir kitleye ulaşmalıdır.

Ürünlerin ve çevresel etkilerinin ortak algısı, diğer şeylerin yanı sıra, insan ortamında
belirli ham maddelerin yüzlerce yıldır bulunmasıyla bağlantılıdır. Örneğin ahşap, cam,
kağıt, metaller doğal ve çevre dostu olarak algılanır. Eko-denge, çevre dostu ürünler
hakkındaki yanlış klişeleri ortadan kaldırmak için bir araç olabilir ve rasyonel mevzuat için
sağlam bir temel sağlayabilir. Örneğin, çevreye zararlı ambalajları azaltmak için halk,
plastik poşetler karşılığında satın alınanları paketlemek için kullanılan kağıt poşetlerin
çevre dostu olduğuna ikna edilmiş bulunmaktadır. Kağıdın ayrışma süresinin sözde
plastiğe göre çok daha kısa olduğunu belirtmek gerekir, ancak bu ürünlerin tüm yaşam
döngüsünün olumsuz çevresel etkilerinin toplamı düşünüldüğünde durum daha az
aslında daha karmaşıktır. Mesela, 1 ton kağıt üretmek için 17 ağacın kesilmesi, 7600 kWh

36