Page 41 - Toucan_Modules_EL
P. 41
2. Βιώσιμη κατανάλωση
2.1. Συγκεκριμένα εμπόδια στη διάδοση της βιώσιμης κατανάλωσης
Ο σύγχρονος πολιτισμός διαμορφώνει έναν μονοδιάστατο και εξειδικευμένο
άνθρωπο, ο οποίος υπηρετεί την ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής [3]. Χάρη στην
εξειδίκευσή του, είναι ένα γρανάζι σε μια μηχανή που λειτουργεί καλά και χάρη στην
αποξένωση και τον ατομικισμό του, είναι ένας ιδανικός καταναλωτής,
προσανατολισμένος στην υπερκατανάλωση. Αξίζει να τονιστεί ότι μειώνοντας το κόστος
παραγωγής και αυξάνοντας τον όγκο των πωλήσεων, οι εταιρείες στοχεύουν στη
μεγιστοποίηση του κέρδους. Η ταχεία τεχνολογική ανάπτυξη στις αρχές του 20ού και 21ου
αιώνα δημιουργεί την προσδοκία υψηλής ανθεκτικότητας και αξιοπιστίας των τεχνικών
προϊόντων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά στη βιομηχανία πληροφορικής, αυτό δεν είναι
τόσο προφανές, καθώς τα τεχνολογικά επιτεύγματα αντιμετωπίζουν τεχνικά εμπόδια που
ευνοούν την αποτυχία της τεχνολογίας. Ωστόσο, υπό το πρίσμα της στρατηγικής
μεγιστοποίησης του κέρδους με την αύξηση του όγκου πωλήσεων, η μεγάλη διάρκεια
ζωής ενός προϊόντος είναι ανεπιθύμητη. Οι κατασκευαστές επιθυμούν να μειώσουν την
ωφέλιμη διάρκεια ζωής των προϊόντων τους. Μέχρι πρόσφατα, μια τέτοια δήλωση
θεωρούνταν θεωρία συνωμοσίας. Σήμερα, υπάρχουν πολλά παραδείγματα
κατασκευαστών που ενεργούν με αυτόν τον τρόπο. Οι συσκευές καταρρέουν όλο και πιο
γρήγορα μετά τη λήξη της περιόδου εγγύησης, οπότε η διάρκεια ζωής των συσκευών
γίνεται όλο και μικρότερη, και η Ευρωπαϊκή Ένωση ανησυχεί ιδιαίτερα για αυτό το ζήτημα
[4].
Η προγραμματισμένη αχρήστευση, ή με άλλα λόγια η προγραμματισμένη μείωση
της διάρκειας ζωής ενός προϊόντος, περιλαμβάνει τον προγραμματισμό, από την αρχή
της διαδικασίας κατασκευής, και την εισαγωγή σε ένα προϊόν ενός στοιχείου, συστατικού
ή λύσης που θα προκαλέσει την παλαίωση ή την καταστροφή του πιο γρήγορα [5]. Έτσι,
οι ενέργειες των κατασκευαστών αντιβαίνουν στις αρχές της βιώσιμης κατανάλωσης. Το
φαινόμενο της προγραμματισμένης αχρήστευσης σχετίζεται με την κατασκευή προϊόντων,
ενώ από την πλευρά των καταναλωτών μπορούμε να δούμε το φαινόμενο της αντιληπτής
αχρήστευσης. Η αντιληπτή αχρήστευση είναι η πεποίθηση του καταναλωτή ότι χρειάζεται
ένα νέο, ανανεωμένο προϊόν, παρόλο που το υφιστάμενο προϊόν λειτουργεί καλά [6]. Η
αντιληπτή αχρήστευση οδηγεί σε παρόμοια αποτελέσματα με την προγραμματισμένη
αχρήστευση. Κατά συνέπεια, ο κύκλος ζωής του προϊόντος μειώνεται, η ροή αποβλήτων
αυξάνεται, η κατανάλωση πρώτων υλών, ενέργειας και περιβαλλοντικής ρύπανσης
αυξάνεται. Όλες αυτές οι αρνητικές συνέπειες έχουν μια κοινή πηγή, η οποία είναι η
μεγιστοποίηση του κέρδους μέσω της αύξησης του όγκου πωλήσεων. Ωστόσο, πρέπει να
τονιστεί ότι οι επιλογές των καταναλωτών αποτελούν σημαντικό παράγοντα τόνωσης της
προσφοράς. Ως εκ τούτου, οι δραστηριότητες μάρκετινγκ και ιδίως η διαφήμιση
αποτελούν σημαντικά εργαλεία για την υλοποίηση των απαιτήσεων βιώσιμης
κατανάλωσης. Αξίζει να τονιστεί ότι οι περισσότερες μέθοδοι μάρκετινγκ για τη δημιουργία
στάσεων προς τους καταναλωτές περιλαμβάνουν τη χειραγώγηση που οδηγεί στη
διαμόρφωση της συμπεριφοράς ενός ατόμου χωρίς να γίνεται αντιληπτό από τον
καταναλωτή [7]. Ως εκ τούτου, υπό το πρίσμα των αρχών της αειφόρου ανάπτυξης, όπου
ο στόχος είναι η ευημερία της κοινωνίας, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην
εκπαίδευση του κοινού ώστε να είναι ανθεκτικό στη χειραγώγηση και στη διάδοση
εργαλείων που παρέχουν αξιόπιστα και ανεξάρτητα δεδομένα.
| 41
