Środowisko i liniowy model ekonomiczny

Wpływ na środowisko dzisiejszej gospodarki “weź, zrób, wyrzuć” lub “liniowej” jest dramatyczny i rozległy. Wydobycie zasobów potroiło się od 1970 r. i przewiduje się, że do 2050 r. wzrośnie o kolejne 70%, a skutki zmiany klimatu, utraty różnorodności biologicznej i zanieczyszczenia będą odczuwalne na całym świecie.

Rys. 6. Rodzaj konwersji

Statystyki dotyczące przyjęcia modelu cyrkularnego pokazują, że tylko 8,6% operacji ma charakter cyrkularny. Szybkie przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym może radykalnie zmniejszyć zużycie zasobów, a w połączeniu z dekarbonizacją może zapewnić w przyszłości niskoemisyjność i mniejszy wpływ na środowisko.

Staje się coraz bardziej oczywiste, że “biznes jak zwykle” jest niezrównoważony zarówno dla ludzi, jak i dla środowiska. Szóste wydanie Global Environment Outlook (GEO-6) wykazało, że zdrowe środowisko ma kluczowe znaczenie dla zdrowia i dobrego samopoczucia ludzi.

Oprócz poważnych problemów środowiskowych i niebezpieczeństwa związanego ze zmiennymi cenami zasobów, przedsiębiorstwa stoją w obliczu znacznego postępu technologicznego, a także następujących czynników zmian zewnętrznych, które sprzyjają przejściu na modele biznesowe o bardziej zamkniętym obiegu, są to:

• zmiany w otoczeniu polityki,
• żądania inwestorów,
• potrzeba usprawnienia działalności gospodarczej i łańcucha dostaw,
• odporność,
• zmieniające się preferencje konsumentów,
• wpływ COVID-19.

Ogólnie rzecz biorąc, kamień węgielny strategii biznesowych o obiegu zamkniętym obraca się wokół następujących obszarów:

• projektowanie produktów i usług z minimalnym wykorzystaniem zasobów od samego początku, aby umożliwić obieg zamknięty,
• długowieczność produktów,
• projektowanie odpadów i utrzymywanie substancji chemicznych budzących obawy z dala od strumieni materiałów pochodzących z recyklingu, na wszystkich etapach łańcucha wartości,
• projektowanie z wykorzystaniem zasobów odnawialnych i nadających się do recyklingu, aby pomoc w rozwoju rynku materiałów zrównoważonych i wtórnych oraz zmniejszyć zużycie surowców przez firmę,
• poleganie na materiałach pierwotnych,
• projektowanie surowców regeneracyjnych w celu zmniejszenia zużycia materiałów.

Pierwotnym celem gospodarki o obiegu zamkniętym jest wywieranie korzystnego wpływu na systemy naturalne bez ich uszczuplania lub przeciążania. Widać to wyraźnie w zaletach środowiskowych gospodarki o obiegu zamkniętym. Na przykład gospodarka o obiegu zamkniętym emituje mniej gazów cieplarnianych, chroni ziemię, powietrze i wodę oraz chroni rezerwy naturalne.

Jakie są zatem korzyści środowiskowe wynikające z gospodarki o obiegu zamkniętym?

Mniej gazów cieplarnianych

Postępując zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym, emisje gazów cieplarnianych są automatycznie redukowane w skali globalnej. Zmiany klimatyczne i wykorzystanie materiałów są ze sobą ściśle powiązane. Według obliczeń Circle Economy, 62% globalnych emisji gazów cieplarnianych (z wyłączeniem emisji pochodzących z użytkowania gruntów i leśnictwa) pochodzi z wydobycia, przetwarzania i produkcji towarów zaspokajających potrzeby społeczeństwa; tylko 38% jest emitowane podczas dostawy i użytkowania produktów i usług (Circle Economy, 2019).

Żywotne gleby, powietrze i zbiorniki wodne

Ekonomiczne wykorzystanie obiegu zamkniętego wspomaga ważne ekosystemy, takie jak gleba, powietrze i zbiorniki wodne. Ekosystemy te zapewniają usługi oczyszczające, dobra takie jak produktywne pola uprawne, zapylanie i bezpieczna woda pitna. W gospodarce liniowej usługi te są ostatecznie wyczerpywane przez ciągłe wydobywanie produktów lub zdominowane toksycznymi składowaniem. Gdy towary te wykorzystywane są w cyklu, gleba, powietrze i zbiorniki wodne pozostają odporne i produktywne (SYKE, 2018).

Ochrona rezerwatów przyrody

Wydobycie surowców i utylizacja odpadów wywierają szkodliwy wpływ na rezerwaty przyrody. Te naturalne przestrzenie mają kluczowe znaczenie dla zachowania usług ekosystemowych (jak opisano wcześniej), a także dziedzictwa naturalnego i kulturowego. Obecnie wiele rządów i organizacji zajmuje się przede wszystkim ochroną przyrody przed eksploatacją i utylizacją surowców i śmieci. Aby systematycznie chronić dziką przyrodę, prowadzenie eksploatacji i wysypisk odpadów musi zostać wstrzymane. Osiąga się to poprzez gospodarkę o obiegu zamkniętym (SYKE, 2018).