Studia przypadków

Przykład 1 – Od pola do stołu: efektywny cykl zarządzania odpadami spożywczymi

Agroprzedsiębiorca posiada ogromną ilość gruntów rolnych, na których produkuje kilka owoców, takich jak jabłka i gruszki. Działalność rozpoczęła się od produkcji i dystrybucji tych owoców, ponieważ agroprzedsiębiorca odziedziczył ziemię po swoich rodzicach. Przez pewien czas agroprzedsiębiorca stosował tę strategię biznesową. Kilka lat temu zdecydował, że nadszedł czas, aby rozszerzyć działalność, podążając za nowym trendem tworzenia działalności turystycznej na gruntach rolnych, związanej z tradycyjną działalnością rolniczą. Małe drewniane domki zostały zbudowane dla odwiedzających, którzy mieli nadzieję doświadczyć wiejskich aktywności, takich jak zbieranie jabłek / gruszek.

Gdy tylko działalność agroturystyczna zaczęła się rozwijać, odniosła ogromny sukces i  pozwoliła agroprzedsiębiorcy uzyskać alternatywne i bardziej regularne źródło dochodu, zwłaszcza że w ostatnich latach nie zawsze można było przewidzieć sukces produkcji jabłek lub gruszek ze względu na ekstremalne warunki pogodowe. Po pewnym czasie agroprzedsiębiorca zdał sobie sprawę, że dużo pieniędzy inwestuje się w  dostarczanie codziennych posiłków turystom i że wiele się marnuje, więc być może można znaleźć alternatywne rozwiązanie, które lepiej zarządzałoby odpadami żywnościowymi z działalności turystycznej w gospodarstwie. Agroprzedsiębiorca chciał, aby jego agroturystyka stawała się coraz bardziej znana ze swoich zrównoważonych praktyk.

Kierując się zasadami modelu gospodarki o obiegu zamkniętym, agroprzedsiębiorca zdecydował, że rozwiązaniem jest założenie małej farmy warzywnej, do której turyści mogliby wnosić wkład w ramach swoich doświadczeń na wsi. Żywność produkowana w  tej części gruntów rolnych byłaby włączana do posiłków turystów, w połączeniu z  mięsem i rybami kupowanymi od innych lokalnych agroprzedsiębiorców – bardziej lokalny kanał dystrybucji. Żywność produkowana w małym gospodarstwie warzywnym, wraz z jabłkami i gruszkami z tradycyjnego agrobiznesu oraz mięsem i rybami lokalnych producentów, karmiła teraz zadowolonych turystów, którzy wspierali część procesu produkcji posiłków.

Co więcej, resztki żywności będą teraz poddawane procesowi kompostowania, aby zapewnić składniki odżywcze dla gleby nowej produkcji jabłek i gruszek oraz do generowania ciepła w zimie – poprzez biomasę/biogaz – w drewnianych obiektach turystycznych. W tym celu agroprzedsiębiorca zainwestował w infrastrukturę kompostowania/ogrzewania oraz zapewnił swoim pracownikom szkolenia i jasne instrukcje dotyczące korzystania z nowej infrastruktury i przetwarzania odpadów żywnościowych w gospodarstwie. Ta strategia zerowych odpadów żywnościowych pozwoliła agroprzedsiębiorcy być prawie samowystarczalnym pod względem zaopatrzenia w żywność dla swoich gości, kupować więcej lokalnych produktów – zmniejszając jego wpływ na emisję dwutlenku węgla z dystrybucji żywności -, przyjąć bardziej ekologiczne źródło energii dla zakwaterowania turystycznego – zmniejszając jego wpływ na emisję dwutlenku węgla z zużycia energii – i rozpocząć proces gospodarki o obiegu zamkniętym, który w pełni zarządza odpadami żywnościowymi.

Przykład 2 – Ponowne odkrywanie natury jako miłośnik wina: promowanie działań niskoemisyjnych

Samorząd lokalny postanawia promować w swoim regionie bardziej zrównoważone środowiskowo praktyki rozwojowe na kilku poziomach polityki. Region ten jest głównie wiejski, dlatego większość środków publicznych zostanie przeznaczona na promowanie indywidualnych lub zintegrowanych działań i strategii zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Aby ocenić stan zrównoważonego rozwoju na poziomie środowiskowym i zidentyfikować kluczowe kwestie i odpowiednie działania, samorząd lokalny postanowił przeprowadzić konsultacje społeczne z lokalnymi kluczowymi interesariuszami, w tym agroprzedsiębiorcami, stowarzyszeniami środowiskowymi, MŚP. W  oparciu o konsultacje społeczne stało się jasne, że zachowanie, ochrona i promocja naturalnego krajobrazu i różnorodności biologicznej regionu wymaga pilnych działań.

Przez lata intensywne praktyki rolnicze doprowadziły do degradacji naturalnego krajobrazu i zasobów regionu (np. degradacja gleby, niedobory wody, wylesianie). Do tych konsekwencji środowiskowych dołączył również wyraźny spadek turystyki w  regionie, który zawsze był dobrze znany ze swoich naturalnych krajobrazów. W związku z tym lokalny rząd postanowił opracować strategię ochrony dziedzictwa przyrodniczego regionu, zapewniając finansowanie lokalnym interesariuszom w celu promowania naturalnego kapitału regionu przy jednoczesnym wdrażaniu bardziej zrównoważonych praktyk rolniczych i przyczynianiu się do gospodarki niskoemisyjnej i gospodarki o obiegu zamkniętym.

Lokalny agroprzedsiębiorca postanowił ubiegać się o dofinansowanie zapewniane przez samorząd lokalny. Prowadził on bardzo udaną działalność rolniczą związaną z produkcją wina i przez lata dokonał kilku inteligentnych inwestycji w rolnictwo – np. czystsze procesy mechanizacji, wykorzystanie paneli słonecznych – aby uczynić swoją działalność bardziej zrównoważoną. Aby rozwinąć swoją działalność, a jednocześnie przyczynić się do ochrony i promocji dziedzictwa przyrodniczego regionu, agroprzedsiębiorca zdecydował, że najlepszym sposobem na wykorzystanie funduszy publicznych będzie przyjęcie zestawu niskoemisyjnych działań turystycznych w swojej winnicy, które rozwiną działalność, jednocześnie edukując odwiedzających w zakresie ochrony środowiska krajobrazu regionu.

Kierując się zasadami gospodarki niskoemisyjnej, agroprzedsiębiorca zaczął organizować piesze wycieczki po winnicy oraz wypożyczać rowery i małe samochody elektryczne dla odwiedzających, którzy chcieli poznać całą posiadłość, a nawet region, zamiast korzystać z własnych samochodów. W przypadku wynajmu rowerów i  samochodów elektrycznych agroprzedsiębiorca współpracował z innymi lokalnymi firmami – np. restauracjami, muzeami, innymi firmami agroturystycznymi – w celu zapewnienia zintegrowanego pakietu turystycznego, który zwiększył gotowość odwiedzających winnicę do zastąpienia swoich samochodów niskoemisyjnymi alternatywami przez resztę wizyty.

W ramach zwiedzania okolicy, turyści mogli podziwiać piękne krajobrazy winnic, dowiedzieć się więcej o produkcji wina, odwiedzić piwnice winne i degustować wino podczas jednej pieszej wycieczki. Następnie zachęcano ich do wypożyczenia roweru lub samochodu elektrycznego, aby kontynuować zwiedzanie i mogli korzystać ze zniżek w  lokalnych restauracjach lub bezpłatnych wstępów do lokalnych muzeów. Dzięki tym dodatkowym działaniom turystycznym agroprzedsiębiorca był w stanie zwiększyć swoje dochody i zapewnić niskoemisyjne alternatywy transportowe dla osób zainteresowanych kontaktem z produkcją wina i podziwianiem naturalnego krajobrazu regionu.

Przykład 3 – dzień z życia rolnika: autentyczne doświadczenia turystyczne dla zrównoważonych obszarów wiejskich

Mały agroprzedsiębiorca produkuje biologiczne czerwone owoce w całości na potrzeby dystrybucji krajowej i międzynarodowej. Przez kilka lat biznes szedł dobrze, jednak w  ciągu ostatnich kilku lat mały agroprzedsiębiorca stanął w obliczu niedoborów produkcyjnych, szczególnie z powodu ekstremalnych warunków zdrowotnych w jego regionie spowodowanych zmianami klimatycznymi. Jego uprawy czerwonych owoców znacznie się zmniejszyły, a w niektórych latach zbiory były prawie całkowicie zagrożone. W tych trudnych latach mały agroprzedsiębiorca stanął przed decyzją o wprowadzeniu środków chemicznych do swojej produkcji rolnej, co oznaczało, że nie mógł już sprzedawać czerwonych owoców z etykietą biologiczną.

Mały agroprzedsiębiorca zaczął szukać rozwiązań. Chciał uratować biznes związany z  czerwonymi owocami, ale jego kontynuacja stawała się prawie niemożliwa przy niewielkim dostępnym dochodzie pochodzącym z ich dystrybucji. Mały agroprzedsiębiorca poszukiwał odpowiednich przepisów międzynarodowych i  europejskich, które mogłyby pomóc mu w analizie porównawczej alternatywnych rozwiązań, a także w dostosowaniu i zwiększeniu odporności jego działalności na zmiany klimatu.

Zetknął się z koncepcją rolnictwa przyjaznego dla klimatu i zdecydował się przyjąć i  wdrożyć zmiany i konkretne działania na trzech poziomach: (I) otwierając swoje grunty rolne na doświadczenie turystyczne “dzień z życia rolnika”, które zapewniłoby alternatywne i regularne źródło dochodu (w którym odwiedzający towarzyszyliby małemu agroprzedsiębiorcy w normalnym dniu roboczym, monitorując wzrost upraw, zbierając czerwone owoce, rozumiejąc logistyczny aspekt procesu dystrybucji, kończąc na lokalnej gastronomii i zwiedzaniu przyrody); (II) poprzez ponowne przekształcenie produkcji czerwonych owoców w całkowicie biologiczną (bez użycia chemikaliów) i  postawienie na bardziej lokalne rynki (które są zwykle bardziej podatne na produkcję na małą skalę i oznaczają mniejsze koszty dystrybucji dla producenta rolnego); oraz (III) poprzez współpracę z lokalnym uniwersytetem rolniczym w celu zidentyfikowania zaawansowanego technologicznie, taniego sposobu monitorowania warunków upraw i  przewidywania przyszłych problemów (np. zdjęcia satelitarne).