Rola agroturystyki w biznesowym procesie niskoemisyjnym

Rolnictwo to nie tylko produkcja żywności. Aby dostosować się do zmian klimatu i  złagodzić ich skutki (zob. rozdział 1), agroprzedsiębiorcy zaczęli wdrażać alternatywne modele biznesowe mające na celu dywersyfikację źródeł przychodów [3].

Agroturystyka jest formą turystyki, która mieści się w ramach turystyki wiejskiej i  przedstawia się jako szczególny model działalności rolniczej [3]. Według [3] [15] opiera się ona na turystyce odbywającej się w działających gospodarstwach rolnych, w których odwiedzający doświadcza szerokiej gamy prawdziwych i autentycznych rekreacyjnych i edukacyjnych doświadczeń wiejskich, zazwyczaj związanych z uczestnictwem w  działaniach rolno-spożywczych (np. zbiory, karmienie), kontaktem ze zwierzętami i  przyrodą, wiejskim stylem życia, kulturą i zwiedzaniem.

Znaczenie tego rodzaju turystyki polega na możliwości uzupełnienia dochodów agroprzedsiębiorców generowanych z ich tradycyjnej działalności, tj. produkcji żywności, przychodami z turystyki (np. zakwaterowanie, gastronomia, transport, działalność), w obliczu wstrząsów naturalnych i gospodarczych związanych ze zmianami klimatu (patrz rozdział 2), a także podnoszenie świadomości i zapewnienie ochrony środowiska i  systemu rolnego, w którym ma to miejsce [3] [8].

W rzeczywistości agroturystyka jest silnie powiązana ze zrównoważoną turystyką, ponieważ wynika z pojawiającego się trendu w popycie turystycznym, w którym turyści zwracają większą uwagę na wartości związane z ochroną dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego wsi, zapewniając w ten sposób cenny wkład w zrównoważony rozwój i  ochronę ekologiczną obszarów wiejskich [3] [8] oraz wspieranie przejścia agrobiznesu na bardziej zrównoważone modele biznesowe. Ostatecznie ten nowy trend podnosi świadomość agroprzedsiębiorców, którzy są również zaangażowani w działalność turystyczną, w zakresie efektywnego wykorzystania zasobów naturalnych, zwiększenia wydajności rolnictwa i zachowania ekosystemu w sposób zrównoważony [3].

Agroturystyka może wspierać proces przechodzenia agroprzedsiębiorców i obszarów wiejskich na gospodarkę niskoemisyjną poprzez [3] [8] [9] [13] [19]:

• Integracja rolnictwa w dostarczaniu produktów turystycznych i pobudzanie lokalnych gospodarek. Agroturystyka jest ważną szansą dla agroprzedsiębiorców, ponieważ stanowi alternatywny kanał dystrybucji ich produktów. Pozytywny wpływ agroturystyki jest odczuwalny w zwiększonej uwadze konsumentów na zrównoważone i opłacalne praktyki, takie jak podejście “zero kilometrów”, w którym dostawa i konsumpcja produktów spożywczych dla konsumentów odbywa się w tym samym miejscu (lub w pobliżu), co produkcja. Konsumpcja produktów o zmniejszonej zawartości chemikaliów i  bardziej przyjaznych dla środowiska również stała się niszą rynkową związaną z  agroturystyką. Ponadto agroturystyka może być środkiem rozwoju gospodarczego obszarów wiejskich, działając jako bodziec motywujący inne lokalne firmy uzupełniające, takie jak rzemiosło, sklepy, muzea, restauracje, generując lokalne możliwości zatrudnienia, tworząc trwałe łańcuchy dostaw w  ramach lokalnej społeczności i rozwijając nowe umiejętności. Inni lokalni dostawcy mogą dołączyć do lokalnych kanałów dystrybucji i oferować turystom własne towary i usługi, a turyści są zachęcani do odwiedzania obszarów wiejskich poza miejscami agroturystycznymi i kupowania produktów rolnych i rękodzieła wiejskiego. Zmniejsza to zapotrzebowanie na produkcję na dużą skalę i  międzynarodowe sieci dystrybucji oraz zmniejsza emisje gazów cieplarnianych związane z dystrybucją produktów rolnych.
• Działanie jako alternatywne źródło dochodu dla rolnika (dywersyfikacja działalności). Działalność agroturystyczna jest coraz częściej postrzegana jako realna strategia dywersyfikacji gospodarczej dla agroprzedsiębiorców. Pozwala im nie tylko przetrwać w okresach słabej produkcji z powodu wyzwań związanych ze zmianami klimatu, mając inne źródło dochodu, ale także intensywnie inwestować w bardziej zrównoważone metody produkcji w celu efektywnego wykorzystania zasobów, kontroli zanieczyszczeń i strategii gospodarki o obiegu zamkniętym, a także zielonej technologii, które wymagają dodatkowych inwestycji.
• Inwestowanie w infrastrukturę. Dywersyfikacja działalności gospodarczej na obszarach wiejskich i późniejszy rozwój obszarów wiejskich stwarza potrzebę inwestycji publicznych i przyciągania kapitału spoza obszarów wiejskich na dodatkową infrastrukturę energetyczną i transportową. Agroturystyka może przyspieszyć przejście w kierunku zwiększonej energii odnawialnej i  zrównoważonego transportu, zmierzając w kierunku niskoemisyjnego wzrostu, ponieważ jedną z głównych atrakcji turystycznych na obszarach wiejskich są zazwyczaj zasoby naturalne, co zobowiązuje do większych wysiłków na rzecz ochrony środowiska. Ponadto turyści mają do dyspozycji bardziej zrównoważone alternatywy transportowe (np. pociąg), aby dotrzeć do obszarów wiejskich.
• Odpowiedzialne wykorzystanie i utrzymanie zasobów naturalnych, promowanie bioróżnorodności i ochrony środowiska oraz wspieranie redukcji odpadów. Bogata bioróżnorodność i dziedzictwo naturalne są często głównymi powodami, dla których turyści odwiedzają obszary wiejskie. Agroturystyka może zatem odgrywać ważną rolę w podnoszeniu świadomości agroprzedsiębiorców i  rozwijaniu większej wrażliwości na eksploatację zasobów naturalnych i praktyk produkcyjnych o zerowym wpływie na środowisko. Po pierwsze, agroturystyka ma pozytywny wpływ na zachowanie wiejskiego dziedzictwa przyrodniczego, przyczyniając się do zachowania różnorodności biologicznej i zasobów naturalnych. Po drugie, wspiera również agroprzedsiębiorców w przejściu na bardziej zrównoważone wzorce energetyczne, konsumpcyjne i praktyki gospodarowania odpadami. Przyjazne dla środowiska i gospodarki o obiegu zamkniętym praktyki, w tym ponowne wykorzystanie, odzyskiwanie, ponowny rozwój, regeneracja i docenianie zasobów (np. procedury ochrony wody, programy recyklingu, edukacja turystów w zakresie ochrony przyrody, redukcja marnotrawstwa żywności poprzez kompostowanie i karmienie zwierząt oraz ponowne wykorzystanie niesprzedanych produktów w lokalnych restauracjach lub poprzez wytwarzanie nowych produktów nadających się do sprzedaży, takich jak dżemy lub produkty konserwowane, stanowią punkt odniesienia dla zrównoważonego rozwoju w agroturystyce.
• Edukacja odwiedzających na temat rolnictwa i świata wiejskiego. Agroturystyka oferuje turystom możliwość cieszenia się i wzmacniania atmosfery życia rolniczego poprzez pobyt w prawdziwym, działającym gospodarstwie rolnym, podczas gdy agroprzedsiębiorcy mogą promować zachowanie kontekstu wiejskiego. Życie pasterskie, wiejski styl życia i ekologiczna gastronomia to niektóre aspekty zachęcające turystów do odwiedzania obszarów wiejskich w  celu edukacji, rekreacji i aktywnego zaangażowania w działalność rolniczą. Agroprzedsiębiorcy są zatem w stanie utrzymać rentowność rolnictwa i  dywersyfikować gospodarkę wiejską poprzez świadczenie usług związanych z  turystyką, a jednocześnie edukować turystów w zakresie łagodzenia niepożądanego wpływu na środowisko na obszarach wiejskich.