4. Studia przypadków

Przykład 1. Hotele Zero Energy (neZEH)

Jak już wspomniano, jednym z kluczowych celów obiektów noclegowych jest podejmowanie działań zmierzających ku zmniejszeniu zużycia energii, poprawie efektywności energetycznej oraz zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Przykładem w tej dziedzinie mogą być hotele neZEH, które osiągają bardzo wysoką efektywność energetyczną. Pokrywają one dużą część swojego zapotrzebowania na energię ze źródeł odnawialnych, w tym energii odnawialnej produkowanej na miejscu lub w najbliższej okolicy. Pozwala to na znaczne (do 70%) zmniejszenie zużycia energii. Jednym z takich hoteli jest Best Western Hotel Ajaccio Amiraute we Francji [15].

Opis hotelu

Best Western Hotel Ajaccio Amiraute to czterogwiazdkowy hotel z 4-piętrowym budynkiem i 68 pokojami. Oferuje SPA, podgrzewany basen, taras do opalania, prywatny zadaszony garaż, bezprzewodowy internet, sale konferencyjne, recepcję, salon biznesowy, restaurację i przekąski dostępne 24 godziny na dobę. Znajduje się w dogodnej okolicy, z widokiem na port, blisko morza, centrum miasta i lotniska. Od początku jego funkcjonowania zakładano, że wpływ hotelu na środowisko powinien być jak najmniejszy. W 2013 roku hotel ten jako pierwszy na Korsyce otrzymał ekoznak Unii Europejskiej. Potwierdza to, że hotel podejmuje różne działania mające na celu ograniczenie negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Podkreśla się (np. w broszurach hotelowych), że oszczędza energię i zasoby naturalne, a także zapobiega zmianom klimatycznym [13,14].

Wdrożone rozwiązania

Podjęcie działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej hotelu było kontynuacją jego inicjatywy ekologicznej z 2013 roku. Pierwszym krokiem do wdrożenia zmian był audyt energetyczny. W rezultacie zidentyfikowano i przeanalizowano kwestie środowiskowe oraz zaproponowano możliwe działania naprawcze. Działania realizowane przez hotel obejmowały:

• Montaż wentylacji mechanicznej ze sterowaniem podwójnego przepływu.
• Montaż zaworów równoważących w systemie grzewczym.
• Montaż zaworu równoważącego w instalacji ciepłej wody użytkowej,
• Izolacja zewnętrzna.
• Izolacja ścian w nieogrzewanych korytarzach.
• Wymiana nieefektywnego oświetlenia na systemy LED.
• Wymiana starych szyb na szkła 4/16/4 z kontrolą słoneczną.
• Instalacja dwuprzepływowego systemu HVAC z wymiennikiem ciepła.
• Instalacja solarnego systemu termicznego i urządzenia do odzysku ciepła w systemie szarej wody.
• Instalacja Systemu Zarządzania Energią w Budynku.
• Montaż zaworów regulacyjnych ciśnienia na kranach i prysznicach.
• Szkolenie personelu.
• Zachęcanie gości hotelowych do zmiany zachowań, np. poprzez wydawanie ulotek opisujących działania podejmowane w celu poprawy efektywności energetycznej hoteli oraz zawierających wytyczne informujące o tym, co mogą zrobić.

Porady udzielone gościom hotelowym obejmowały:

• Prośba o wyłączenie ogrzewania lub klimatyzacji, gdy okno jest otwarte.
• Prośba o wyłączenie trybu czuwania telewizora w nocy.
• Informacje na temat wymiany pościeli co 3 dni lub na życzenie.
• Informacja, że przeciętna kąpiel wymaga trzy razy więcej wody niż prysznic.
• Prośba o wyrzucenie puszek, szklanych/plastikowych butelek i gazet do kosza w sypialni, a inne odpady do kosza na śmieci w łazience [13].

Zalety opisanych rozwiązań

Hotel wskazał korzyści zarówno dla gości, jak i dla środowiska (tab. 3).

Tabela 3. Przykładowe korzyści osiągnięte w Best Western Hotel Ajaccio Amiraute [13]

Przykład 2. Rola turystyki w edukacji na rzecz zrównoważonej konsumpcji

Promowanie zrównoważonej konsumpcji wymaga kształtowania określonych postaw społecznych. Generowanie i zaspokajanie potrzeb skutkujących ograniczeniem wielkości konsumpcji i wyborem dóbr wytwarzanych z poszanowaniem środowiska wymaga od konsumentów, po pierwsze, świadomości, a po drugie zaangażowania w proces szeroko rozumianej ochrony przyrody. Dzisiejsze wzorce konsumpcji wcale nie sprzyjają zrównoważonej konsumpcji, ponieważ opierają się na zaspokojeniu wszystkich potrzeb, często wyrażanych bezrefleksyjnie. Jednocześnie zaspokojenie tych potrzeb ma być natychmiastowe i nie wymaga żadnego wysiłku ze strony konsumenta. W ten sposób nasilają się postawy wymagające, rozwija się konsumpcjonizm, dochodzi do erozji więzi społecznych. Zaspokojenie rosnących potrzeb konsumentów wiąże się z problemem zadłużenia, a w konsekwencji z utratą wolności i rozwojem nowoczesnej formy niewolnictwa.

Turystyka ma znaczny potencjał edukacyjny. W zależności od formy turystyki, produkt turystyczny może służyć potrzebom konsumpcjonizmu, zapewniając szybkie i łatwe do zarejestrowania doświadczenie. Może jednak mieć inny charakter. Produkt turystyczny może prowadzić do niwelacji negatywnych postaw, edukacji i kształtowania pozytywnych cech charakteru turystów. Ponieważ człowiek ewolucyjnie jest przystosowany do wysiłku, aktywność fizyczna jest niezbędna do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania. Dla prawidłowego rozwoju dzieci konieczny jest wysiłek fizyczny, podejmowanie wyzwań i czerpanie radości z osiągania określonej sprawności, zwłaszcza gdy wysiłek podejmowany jest w grupie rówieśniczej. Stąd powstają inicjatywy, które kompleksowo dają możliwości kształtowania społecznie pożądanych postaw.

Przykład 3. Przełomy Wisłoka, ambitne zagłębie turystyczne

Poprzez wnikliwą obserwację i analizę rynku turystycznego, zmian społecznych, potrzeb ludności i biznesu rekreacyjnego, grupa ludzi zainicjowała działania w celu stworzenia kompleksowej, konkretnej oferty turystycznej. Przedsięwzięcie nosiło nazwę Zagłębie Ambitnej Turystyki i jest realizowane na terenie Beskidu Niskiego (gminy: Besko, Bukowsko, Dębowiec, Dukla, Iwonicz-Zdrój, Jaśliska, Krempna, Komańcza, Nowy Żmigród, Osiek Jasielski, Rymanów, Zarszyn). Inicjatywa ma być wielowymiarowa. Z jednej strony jest to przedsięwzięcie komercyjne, skupiające podmioty z branży turystycznej, w celu zaoferowania kompleksowego produktu turystycznego w tzw. szczycie sezonu. Z kolei poza sezonem ma skupić się na świadczeniu usług turystycznych skierowanych do dzieci w wieku szkolnym i skupić się na kwestiach edukacyjnych.

Twórcy Ambitnego Zagłębia Turystycznego odwołują się do potrzeby stworzenia “przemysłu edukacyjnego” formującego młodych ludzi, kształtującego ich charaktery zgodnie z tzw. “cywilizacją życia”. Cechy charakterystyczne tej cywilizacji to: aktywność, zaangażowanie, miłość, przyjaźń, hojność, wdzięczność, trwałość, wierność, skuteczność, poświęcenie, zwycięstwo, wytrwałość, odwaga, praca zespołowa, radość. Wszystkie te cechy stoją w opozycji do tak zwanej cywilizacji śmierci, której fundamentem jest konsumpcjonizm.

Produkt turystyczny, który ma kształtować pozytywne cechy turystów, powinien wymagać od nich poruszania się po atrakcyjnym obszarze turystycznym za pomocą siły mięśniowej. Dlatego powinny to być wędrówki, jazda na rowerze, jazda konna, kajakarstwo, jazda na nartach itp. W gminach uczestniczących w tym porozumieniu mają powstać punkty oferujące noclegi, wynajem sprzętu turystycznego oraz dostarczające wyczerpujących informacji na temat oferty sportowej i kulturalnej. Oferta prezentowana jest na stronie internetowej PrzełomyWisłoka.pl [10]

Działania Ambitnego Zagłębia Turystycznego obejmują wiele inicjatyw, których wspólnym mianownikiem jest rozwój turystyki promujący walory turystyczne Beskidu Niskiego, udostępnianie wysokiej jakości produktu turystycznego osobom o różnym statusie materialnym oraz edukowanie młodzieży w zakresie rozwijania cech pożądanych społecznie. Działania te obejmują działania na rzecz stworzenia i rozwoju wielofunkcyjnych dróg turystycznych (greenways). Są to trasy przeznaczone dla niezmotoryzowanych użytkowników i są wytyczone wzdłuż naturalnych korytarzy przyrodniczych, historycznych szlaków handlowych lub linii kolejowych [30]. Wielofunkcyjne Szlaki Turystyczne zaprojektowane w Ambitnym Zagłębiu Turystycznym mają służyć zarówno transportowi lokalnemu, np. na potrzeby przemysłu drzewnego, jak i turystyce.

Ambitne Zagłębie Turystyczne prowadzi również działania promujące turystykę historyczną i kulturową. Wybrane polskie gminy Beskidu Niskiego w porozumieniu z Regionem Preszowskim na Słowacji zawarły porozumienie o tworzeniu i promowaniu atrakcji turystycznych w oparciu o walory przyrodnicze Przełomów Wisłockich, bogatą historię i dziedzictwo kulturowe, w oparciu o słowackie doświadczenia z regionu Snina. Na obszarze kulturowo-historycznym planowane jest przeprowadzenie rekonstrukcji bitwy I wojny światowej pod Mymoniem [16]. Powstająca mapa narodowo-historyczna ma uwzględniać specyfikę turystyki rowerowej i zawierać bogatą warstwę informacji historycznych i przyrodniczych.

Efekty działań projektu koncentrują się na kształtowaniu postaw młodych ludzi takich jak: życzliwość, zaangażowanie, miłość, przyjaźń, hojność, wdzięczność, wytrwałość, wierność, efektywność, poświęcenie, wytrwałość, odwaga, praca zespołowa i radość.