Sürdürülebilir tüketim

Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’ne (UNWTO, 2008) göre turizm, “kişilerin boş zaman, iş ve diğer amaçlarla her zamanki ortamlarının dışındaki yerlere art arda bir yıldan fazla olmamak üzere seyahat etme ve kalma faaliyetlerini içerir”.

Turizm çıktısı basit bir ürün değil, daha ziyade hem somut kısımlardan (örneğin otel, restoran, havayolu) hem de soyut unsurlardan (örneğin gün batımı, manzara, ruh hali) oluşan bir turist deneyimini gerçekleştirmek için etkileşime giren çok çeşitli mal ve hizmetlerdir. Turistik hizmetlerin (örneğin, uçak bileti, yemek, giriş bileti) fiilen satın alınması ve tüketilmesi/üretilmesi, bağımsız gezi, doğa yürüyüşü veya güneşlenme gibi “pazar dışı” faaliyetlere bağlı olabilir.

Seyahatler insan yaşamının ayrılmaz bir parçasıdır. Ancak turizm, herhangi bir ekonomik alan gibi devletlere sadece ekonomik faydalar sağlamaz, aynı zamanda aşırı enerji tüketimi ve iklim değişikliği dahil olmak üzere artan olumsuz çevresel etkiler gibi ciddi sorunlar da yaratır. Ayrıca turizm ve seyahat açılımları nedeniyle doğa israf edilmekte, turistik destinasyonlar yüksek turist akışından zarar görmekte ve yerel halkın yaşam kalitesi de olumsuz etkilenmektedir. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), turizmin olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla 2017 yılını sürdürülebilir turizm yılı ilan etmiş ve tüm dünya nüfusunu sürdürülebilir turizm ilkelerini izleyerek seyahat etmeye ve yerel topluluklara yönelmeye davet etmiştir (UNWTO Sustainable). Turizm 2017).

2.1. Sürdürülebilir turizm

Bu alanda çok sayıda araştırmaya rağmen, turizmin sürdürülebilir gelişimi, turizmin uygulanan teknolojileri ve tüketim yönlerini değiştirdikçe sürekli olarak yeni zorluklarla karşılaşan dinamik bir süreçtir.

Turizm, dünyanın belli başlı ülkelerinde en önemli ekonomik sektörlerden biridir. Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi’ne (2020) göre 2018’de Seyahat ve Turizm sektörü, art arda sekizinci kez küresel ekonomiyi (%3,2) geride bırakarak %3,9 büyüme kaydetti. Son 5 yıllarda her beş işten biri sektör tarafından yaratıldı ve bu da Seyahat ve Turizmi hükümetlerin istihdam yaratması için en iyi ortak haline getirdi. Bu nedenle turizm, dünya çapında her 10 işten birini (319 milyon) destekleyen ve küresel GSYİH’nın %10,4’ünü oluşturan, dünyanın en büyük ekonomik sektörlerinden biridir. Turizm pazarı sağlık ve doğal çevreye de bağlıdır.

Sonuç olarak, iklim değişikliğinin hafifletilmesi, kirliliğin azaltılması, yenilenebilir kaynakların kullanımı, atık bertarafı vb. dahil olmak üzere turizm sektörü için temel çevresel göstergeler sağlayan sürdürülebilir turizm için rehberler geliştirilmiştir (UNEP – Making Tourism More Sustainable, 2004; UNWTO Sustainable Tourism 2017) . Daha önce de belirtildiği gibi, yenilikler, araştırma ve teknolojik geliştirme, turizm gelişiminin çevresel zorluklarıyla başa çıkmak için önemli çözümler sağlayabilir. Böyle bir durumun varlığında, teknolojik gelişmenin hızı yavaşlamış ve bunun sonucunda sadece ekonomi için değil, aynı zamanda yenilenebilir enerji kullanımına yönelik daha fazla adım atılmadığı için doğa için de bir zarar söz konusudur. Yenilenebilir enerji kullanımının iklim değişikliğinin azaltılması üzerinde doğrudan etkisi vardır. Bir önceki ekonomik krizin sonuçları hala tüm dünyada hissedilmekte ve diğer ülke ekonomilerinin büyümesi yavaşladıkça; Avrupa ekonomisinin güçlü bir ekonomik güce dönüşme şansı oldukça azdır. Sürdürülebilirliğin sosyal konularına odaklanmanın yanı sıra teknolojik gelişime yatırımları da gerekmektedir. Yaşam kalitesinin iyileştirilmesi için de turizm önemli rol oynamaktadır. Yaşam kalitesi, turizm destinasyonlarında yaşayanların yaşam kalitesinin yanı sıra turistlere hizmet sağlanması açısından da turizm sektörüyle ilgili sürdürülebilir kalkınmanın en önemli hedeflerinden biridir.

Sürdürülebilir turizm konuları esas olarak yeşil ve sosyal turizmin teşviki ile bağlantılı olsa da rekabet edebilirlik turizm sektörüyle de ilgili olarak sürdürülebilirliğin ana ekonomik boyutlarından biri olarak algılandığından, ele alınması gereken önemli rekabet edebilirlik sorunları da vardır. Sistematik sürdürülebilir turizm araştırması incelemesine dayalı olarak belirlenen ana sorun, sürdürülebilirliğin üç boyutunun (ekonomik, sosyal ve çevresel) birlikte başarılması, yani turizm gelişiminin çevresel ve sosyal zorluklarını bütüncül bir şekilde ele alarak rekabetçi turizm işini geliştirmek için olanaklar bulmakla ilgilidir.  Turizmin rekabet edebilirlik konularına ilişkin literatürün sistematik olarak gözden geçirilmesi, sürdürülebilir turizm gelişiminin sosyal, ekonomik ve çevresel boyutları arasında nasıl değiş tokuş yapılacağına ilişkin cevaplar sunabilir.

2.2. Temel girişimler

2.2.1. Seyahat hayatı

Tur operatörünün tedarikçilerini nitelendirmek üzere bir eko etiketleme planı içeren tur operatörleri için bir sürdürülebilirlik yönetim sistemi: konaklama yapıları, restoranlar, diğer turizm şirketleri (örn. geziler, boş zaman etkinlikleri, geziler vb. gibi turistik faaliyetlerin sağlayıcıları) aracılığıyla turizm hizmetleri ve tüm tatil paketlerini içeren rezervasyon yapmak.

Nihai paydaş: Seyahat acenteleri ve tur operatörleri.

2.2.2. AB Eko etiketi

Konaklama yapıları ve kamp alanları için Tip I Çevre etiketi (ISO 14024:1999) eko etiketi. Nihai paydaş: Kendi başına turistik konaklama rezervasyonu yapan turistler; Seyahat acenteleri ve tur operatörleri.

2.2.3. Mavi Bayrak

Plajlar ve marinalar gibi turistik yerler için bir nevi ödüldür. Avrupa Çevre Eğitimi Vakfı (FEEE), 1987’de Avrupa Komisyonu’na Mavi Bayrak kavramını sundu ve Toplulukta çeşitli “Avrupa Çevre Yılı” etkinliklerinden biri olarak Mavi Bayrak Programının başlatılması konusunda anlaşmaya varıldı.

Nihai paydaş: Turistler

2.2.4. Diğer turistik çevre etiketleri

Turizm hizmetlerinin çevre etiketleri ve beyanları. Etiketlerin çoğu “Tip I Çevre etiketleridir” (ISO 14024:1999) ve bölgesel ölçekte dağıtımla karakterize edilir (örn . Legambiente Turismo, The Green Key, Milieubarometer, ibex etiketi ve diğerleri).

Nihai paydaş: Kendi tatil rezervasyonlarını bağımsız olarak yapan turistler; Seyahat acenteleri ve tur operatörleri.

2.2.5. Ziyaret (Visit)

Turizmde Sürdürülebilirlik için Gönüllü Girişim (Ziyaret), Avrupa’da güvenilir turizm eko-etiketlerinin işlemesi gereken çerçeveyi oluşturan teknik bir standarttır. Dolayısıyla bu girişimin amacı, turist etiketlemesini benzersiz bir çatı altında bir araya getirmek ve aynı zamanda turistler tarafından etiketin tanınırlığını artırmaktı. VISIT aynı zamanda böyle bir standardı yöneten derneğin adıdır.

Nihai paydaş: Kendi tatil rezervasyonlarını bağımsız olarak yapan turistler; Seyahat acenteleri ve tur operatörleri.

2.2.6. TurBench

Turistik konaklama organizasyonlarının çevresel yükünü ve maliyetlerini azaltmak için ücretsiz bir Avrupa izleme ve kıyaslama aracıdır.

Nihai paydaş: Oteller ve kamp alanları

2.2.7. EcoPassenger

Tüm Avrupa’da seyahat etmek için alternatif ulaşım modlarının (örneğin uçaklar, arabalar ve trenler) enerji tüketimini, CO2 ve diğer hava kaynaklı emisyonlarını çapraz karşılaştırmaya yarayan kullanıcı dostu bir internet aracıdır.

Nihai paydaş: Gezginler

Özet Turizm endüstrilerinin dünya ekonomisindeki artan rolüne ilişkin tahminler göz önüne alındığında, turistik faaliyetlerin çevresel yönleri ve yarattığı etkiler doğru bir şekilde değerlendirilmelidir. Sürdürülebilir kalkınma politikaları çerçevesinde “Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim ve Sürdürülebilir Sanayi Politikası (SCP) Eylem Planı” (Avrupa Komisyonu, 2008) AB’de bir yapı taşıdır. Bu politika doğrultusunda, seyahat ve turizm hizmetlerinin değerlendirilmesi ve etiketlenmesi/sertifikalandırılması amacıyla çok çeşitli çevresel araçlar geliştirilmiştir. Düşünme soruları Avrupa Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim (SCP) Eylem Planının seyahat ve turizm endüstrisinde uygulanmasını şu anda hangi çevresel araçlar ve girişimler desteklemektedir? Bu araçların temel özellikleri nelerdir?  Turizm endüstrisini düşük karbonlu ve çevresel açıdan daha sürdürülebilir kılabilecek nasıl bir genel çerçevede birleştirilebilirler?