Συμβουλές για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των αγροτουριστικών δραστηριοτήτων.

Ο αγροτουρισμός ενσωματώνει πλήρως τις έννοιες της βιώσιμης γεωργίας και του τουρισμού [3].

• Ακολουθούν πρακτικές προτάσεις για τις αγροτουριστικές επιχειρήσεις προκειμένου να μετριάσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους και να μεταβούν σε ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο βιολογικής και κυκλικής οικονομίας [1] [2] [7] [8] [9] [10] [13] [18]:
• – Αειφόρος γεωργία, δηλαδή η ανάπτυξη μεθόδων γεωργίας φιλικών προς το περιβάλλον που επιτρέπουν την παραγωγή καλλιεργειών ή ζώων χωρίς να βλάπτουν τα ανθρώπινα ή τα φυσικά συστήματα. Περιλαμβάνει την πρόληψη των δυσμενών επιπτώσεων στο έδαφος και τους υδάτινους πόρους μέσω πρακτικών αγροοικολογίας, όπως η διαχείριση των σπόρων, η αποδοτικότητα και η διαχείριση του νερού, οι διαφοροποιημένες/μικτές καλλιέργειες, οι ολοκληρωμένες προσεγγίσεις βιώσιμης διαχείρισης του εδάφους, καθώς και η βιώσιμη διαχείριση των δασών και η διατήρηση και ενίσχυση των αποθεμάτων άνθρακα των δασών.
• – Οι ενεργειακά αποδοτικές κατοικίες και καταλύματα, δηλαδή ο εντοπισμός και η προώθηση εγχώριων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (π.χ. ηλιακοί συλλέκτες, ανεμογεννήτριες, βιομάζα/βιοαέριο που προέρχονται από αγροδιατροφικά και δασικά απόβλητα, καθώς και από τα οργανικά απόβλητα του τουρισμού) θα επιτρέψουν στις αγροτουριστικές επιχειρήσεις να μειώσουν το ενεργειακό αποτύπωμα της παραγωγής τροφίμων και των τουριστικών δραστηριοτήτων.
• – Τα πιο υγιεινά και φιλικά προς το περιβάλλον τρόφιμα είναι μια νέα καταναλωτική τάση που οδηγεί σε αυξημένη ζήτηση για την παραγωγή βιολογικών τροφίμων, δηλαδή αγροτικών προϊόντων με μειωμένη περιεκτικότητα σε χημικές ουσίες, τα οποία παράγονται με τη χρήση πρακτικών φιλικών προς το περιβάλλον. Ο αγροτουρισμός παρέχει μια πλατφόρμα για αυτά τα τοπικά προϊόντα, καθώς και για άλλα χειροποίητα προϊόντα (π.χ. μαρμελάδες, κρασί), ώστε να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες των ξένων και εγχώριων ταξιδιωτών, λειτουργώντας ως δευτερεύον κανάλι διανομής των αγροτικών προϊόντων. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει τις επιχειρήσεις αγροτουρισμού να αναδειχθούν ως εξειδικευμένα εμπορικά σήματα για να ανταγωνιστούν τις καθιερωμένες εταιρείες παραγωγής τροφίμων μεγάλης κλίμακας.
• – Μικρότερες αλυσίδες εφοδιασμού, δηλαδή η εφαρμογή της προσέγγισης των “μηδενικών χιλιομέτρων”, όπου η προμήθεια και η κατανάλωση των τροφίμων στους καταναλωτές γίνεται στην ίδια τοποθεσία (ή σε κοντινή απόσταση) με την παραγωγή, με τη βοήθεια του αγροτουρισμού. Οι αγροτοεπιχειρηματίες μπορούν να πωλούν τα πιστοποιημένα προϊόντα τους μέσω εθνικών ή διεθνών δικτύων διανομής, αλλά να αποφεύγουν τις καθοριζόμενες από την αγορά τιμές και τις διακυμάνσεις των τιμών των τροφίμων, τις οποίες δεν ελέγχουν, και, ταυτόχρονα, να μετριάζουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με τη διανομή των προϊόντων σε μεγαλύτερες αγορές, καθώς μέρος της παραγωγής τους κατευθύνεται προς τις τοπικές αγορές.
• – Καθαρές και βιώσιμες μεταφορές, όπως η επένδυση σε ποδήλατα και ποδηλατόδρομους και μονοπάτια εντός και εκτός της αγροτουριστικής περιοχής, που θεωρούνται ως πρόσθετη υπηρεσία που παρέχεται από την αγροτουριστική επιχείρηση για τη βελτίωση της εμπειρίας των τουριστών, η οποία δεν βλάπτει το περιβάλλον ούτε μειώνει με οποιονδήποτε τρόπο τη βιωσιμότητα των φυσικών πόρων. Οι ξεναγήσεις με ποδήλατα και τα πόδια αποτελούν επίσης μια ευκαιρία για πρόσθετο εισόδημα, ενώ παράλληλα συμβάλλουν σε τουριστικά ταξίδια με χαμηλές εκπομπές άνθρακα.
• – Καθαρότερη ενέργεια και τεχνολογική καινοτομία αιχμής. Η πρόσβαση στην τεχνολογία θα επιταχύνει την αλλαγή στις αγροτουριστικές επιχειρήσεις προς πιο βιώσιμες μεθόδους καλλιέργειας, υποστηρίζοντας την εισαγωγή τεχνολογιών έξυπνης γεωργίας. Παραδείγματα είναι οι τεχνολογίες παρακολούθησης των δεδομένων παραγωγής τροφίμων που βοηθούν στην αντίσταση σε παράσιτα και ασθένειες, οι καινοτόμες μέθοδοι για τη μείωση της κατανάλωσης νερού, οι επενδύσεις σε καθαρότερες διαδικασίες εκμηχάνισης για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα της γεωργίας και ο συνδυασμός καλύτερων κλιματικών πληροφοριών μέσω της συστηματικής χρήσης των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της κλιματικής μεταβλητότητας.
• – Διατήρηση των φυσικών πόρων και της βιοποικιλότητας και αποκατάσταση των τοπίων. Οι επιχειρήσεις αγροτουρισμού θα πρέπει να συμβάλλουν στη διατήρηση του φυσικού κεφαλαίου, ώστε να διατηρήσουν την πλούσια βιοποικιλότητα και τη φυσική κληρονομιά της περιοχής τους, που συχνά αποτελούν τους κύριους λόγους για τους οποίους οι τουρίστες επισκέπτονται τις αγροτικές περιοχές. Θα πρέπει να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τους φυσικούς πόρους και να μην θέτουν σε κίνδυνο την άγρια ζωή, καθώς και να αποτελούν μέρος της προσφοράς πολιτιστικών υπηρεσιών της αγροτικής περιοχής για σκοπούς αναψυχής και εκπαίδευσης που σχετίζονται με τη διατήρηση της φυσικής κληρονομιάς της περιοχής.
• – Ευαισθητοποίηση για την αύξηση του ενδιαφέροντος των τουριστών για τη γεωργία, η οποία συμβάλλει έμμεσα στη μεγαλύτερη μέριμνα για τη διατήρηση του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών. Αυτό μπορεί να γίνει με την παρουσίαση στους τουρίστες νέων εμπειριών στο πλαίσιο της παροχής αγροτουριστικών υπηρεσιών, ώστε να έρθουν σε άμεση επαφή με την ύπαιθρο, π.χ. συγκομιδή, χειρισμός ζώων, παραγωγή και παρασκευή προϊόντων. Οι τουρίστες θα βιώσουν το περιβάλλον των αγροτουριστικών περιοχών και θα αισθανθούν θετικά προς τη φύση, ενώ αναμένεται επίσης να αλλάξουν συμπεριφορές όταν επιστρέψουν από τις διακοπές τους.
• Μελλοντικές θέσεις εργασίας και κατάρτιση δεξιοτήτων για την πράσινη μετάβαση. Καθώς τα γεωργικά συστήματα και οι επιχειρήσεις γίνονται πιο πολύπλοκα, οι αγροτοεπιχειρηματίες πρέπει να βελτιώσουν τους υπαλλήλους τους και τις δικές τους επιχειρηματικές, επιχειρηματικές, ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες για να διατηρήσουν και να βελτιώσουν τη βιώσιμη αγροτουριστική επιχείρησή τους για τα επόμενα χρόνια όσον αφορά τις σχετικές νέες γεωργικές και τουριστικές τάσεις, τεχνολογίες, πρακτικές και δραστηριότητες. Θα πρέπει επίσης να στηρίξουν τοπικά προγράμματα κατάρτισης νέων και ενηλίκων, καθώς στο μέλλον θα χρειαστεί εργατικό δυναμικό υψηλής ειδίκευσης και περιβαλλοντικής ανησυχίας.
• – Ενίσχυση της συνεργασίας και της αμοιβαίας μάθησης των τοπικών κοινοτήτων με τη συμμετοχή τους στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Οι αγροτουριστικές επιχειρήσεις μπορούν να αναλάβουν ενεργό ρόλο στις διαδικασίες τοπικής πολιτικής και λήψης αποφάσεων, εμπλέκοντας ένα ευρύ φάσμα σχετικών φορέων από την τοπική κοινότητα για τον εντοπισμό βέλτιστων πρακτικών και την αναπαραγωγή τους, τη συζήτηση τοπικών περιβαλλοντικών προκλήσεων και την τόνωση της ανάπτυξης εξατομικευμένων και ολοκληρωμένων λύσεων πολιτικής και επενδύσεων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω επίσημων (π.χ. δημιουργία μιας ένωσης με τακτικές συνεδριάσεις και επίσημη διαδικασία διαβούλευσης από τον δήμο) ή ανεπίσημων μεθόδων εμπλοκής (π.χ. συμμετοχή σε συνέδρια, σεμινάρια ή δημόσιες διαβουλεύσεις που προωθεί ο δήμος).
• Αγκαλιάζοντας ένα μοντέλο κυκλικής οικονομίας. Οι αγροτουριστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν μεγαλύτερη δέσμευση για την κυκλική οικονομία ως εναλλακτική λύση στην παραδοσιακή γραμμική οικονομία της παραγωγής, χρήσης και διάθεσης των αποβλήτων ή των μη πωληθέντων τροφίμων με τη βοήθεια των νέων υπηρεσιών που μπορούν να παρασχεθούν στο πλαίσιο των τουριστικών τους δραστηριοτήτων. Θα πρέπει, επομένως, να βελτιστοποιήσουν την προστιθέμενη αξία των τουριστικών δραστηριοτήτων τους, διασφαλίζοντας ότι τα προϊόντα και τα υλικά ανακτώνται και αναγεννώνται σε έναν συνεχή βιώσιμο κύκλο μεταξύ της παραγωγής τροφίμων της εκμετάλλευσης και των τουριστικών δραστηριοτήτων που παρέχει. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης των υπολειμμάτων από τον τουρισμό μέσω της κομποστοποίησης, για την παροχή θρεπτικών ουσιών για τα εδάφη και τροφής για τα ζώα ή με την παραγωγή θερμότητας (π.χ. βιομάζα/βιοαέριο) ή τη χρήση προϊόντων που παράγονται στο αγρόκτημα σε τουριστικά καταλύματα (π.χ. προϊόντα μπάνιου όπως χειροποίητο σαπούνι και ξύλινα δοχεία σαμπουάν ή βιολογικά γεύματα με τοπικά προϊόντα).